Elgetako Herri Eskola

2023-07-03

Urmaela izoztua-elurtua.

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailako ikasleekin egin da, eta helburu nagusia behaketa eta hausnarketa izan dira.

Jarduera honekin, urmaelean gertatzen diren aldaketak behatu ditugu, uraren agregazio-egoera ezberdinak eta abar.

Elgetako Herri Eskola

2023-07-03

Urmaelaren inguruko loreen identifikazioa.

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailako ikasleekin egin da. Eta helburu nagusienen artean, hurrengoak daude:

• Behaketa.

• Identifikazioa.

• Eskola-Urmaela inguruko mapan kokatu.

• Taldelana sustatu.

Jarduera honetan, urmaelaren inguruan dauden loreak identifikatzen saiatu gara. 

Elgetako Herri Eskola

2023-07-03

Neurketak urmaelean.

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailako ikasleekin egin da. Eta helburu nagusienen artean, hurrengoak daude:

• Neurketak egin.

• Norabideak landu.

• Datuak bildu.

• Hausnarketak egin.

Jarduera honetan, urmaela aitzaki moduan artuta, neurketa desberdinak egiten ikasi dugu: uraren tenperatura neurtu dugu, iparroratzaren bitartez puntu kardinalak aztertu ditugu, euri neurgailuaren bitartez egon diren prezipitazioen datuak jaso eta grafiko batean irudikatu dugu.

Elgetako Herri Eskola

2023-05-03

Urmaelaren inguruaren egokitzapena.

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailako ikasleekin egin da. Eta helburu nagusienen artean, hurrengoak daude:

• Urmaela izango denaren neurketa estimazio ikasleekin.

• Sarbideak eta behatokiak egin.

• Lan kooperatiboa egin. planifikatu eta koordinatu. 

Jarduera honetan, urmaelaren inguruko lan desberdinak egin dira: hasiera batean urmaela non egingo den eta izango dituen neurriak aurreikusi genituen, ondoren, urmaelean behaketa egin ahal izateko sarbideak eta behatokiak egin ditugu, urmaelaren inguru guztia zapaldu ordez, eremu batzuetara bakarrik mugatzeko hori.

Elgetako Herri Eskola

2023-07-03

Urmaelaren zaintza.

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailako ikasleekin egin da. Eta helburu nagusiena, herri komunitate osora urmaelaren garrantzia eta zaintza hedatzea izan da.

Horretarako, ikasleekin urmaela sortzearen zergaitiak aztertu ditugu, urmaela zainketaz hausnartu dugu, eta eskolako gainerako ikasleei azaldu diegu. Gainera informazio triptiko bat osatu dugu eskolako jaian informazio mahaian jarri ahal izateko, eta informazioa ikas komunitate osoari helarazteko.

Errekabarri eskola

2023-06-23

Ikasturtean zehara egindako behaketak urmaelaren inguruan.

Jarduera hau eskola guztiaren artean egin da.  

Ikasturtean zehar, bai baratza zein urmaelaren inguruan behatuz joan garen espezie ezberdinei argazkiak ateratzen saiatu gara. Banaka banaka, gure ekosistemako laguntxoak ezagutuz joan gara. Irudi honetan aurten bildu ditugunak. 

Errekabarri eskola

2022-2023

Nolakoa da urmaela?

Jarduera hau talde desberdinek egin dute kurtso osoan zehar. 

Urmaelera egiten ditugun bisitaldietan, berau behatu eta aztertzen dugu. Baina Zeri jartzen diote haurrek arreta? Zeri erreparatzen diote? Oraingoan saiatu gara adin ezberdinetan eta ikasturtean zehar urtaro ezberdinetan, behaketak egin eta hauek errepresentatzen. 

Imaz Bertsolaria Eskola

2023-04-24

Urmaeleko tenperatura neurtzen

Jarduera hau Haur Hezkuntzako ikasleekin egin da. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Urmaeleko temperaturaren aldaketez jabetzea.

• Urmaeleko ekosistema behatzea eta bertako ezaugarri batzuez jabetzea. 

Astero urmaeleko uraren eta kanpo temperaturaren neurketak erregistro taula batean jaso dugu eta ondoren datu hauen interpretazioa egin dugu.

Lardizabal Herri Eskola

2023-05-26

Urmaela aztertzen

Jarduera hau lehen hezkuntzako 6. mailako ikasleekin egin da. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Urmaelean dauden larba kopurua hartu puntu kardinalak kontuan harturik.

• Puntu kardinal bakoitzeko larbak zenbatu eta ondoren egun batzuk utzi, eklosionadore baten barruan heldutzen joan arte.

• Hiltzean aztertzeko bidali.

Urmaeleko eltxo larbak hartu eta eklosinadorean sartu ondoren hiltzen utzi ditugu, ondoren aztertuak izateko.

Errekabarri eskola

2023-05-05

Zer ikusten dugu urmaelean?

Jarduera hau lehen hezkuntzako 3. mailako ikasleekin egin da. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Taldean jardun eta errepresentazioa burutzea.

• Urmaeleko biodibertsitatean sakontzea.

• Ingurugiroarekiko ezagutza eta errespetua.

• Identifikatutako izakien izenak ezagutzen hastea.

• Urmaeleko ur azpiko izakiak identifikatzen hastea.

Lehen hezkuntzako 3.mailako talde batek, udaberriko giroan, urmaelaren errepresentazioak burutu dituzte, paper haundi batean eta taldeka. Bertan, identifikatu dituzten bizidunen izenak idatzi dituzte. Hainbat ezagutu eta haien ezaugarriez hitz egitea lortu dute, baina bideo batean ikusten den moduan, zer ote da uretan ageri den izaki gardena? Ea asmatzea lortzen dugun.

Xabier Munibe Ikastola

2023-05-05

UrmaEltxo

Jarduera hau lehen hezkuntzako 3. mailako ikasleekin egin da. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Eltxoen faseak identifikatzea. 

• Behaketa eta datu bilketa egokia egiten ikastea.

Urmaelan laginak hartu dira. Gelan lupak erabiliz laginak aztertu dira larben bila. Datuak taulan jaso dira. Aurkitutako larbak hazitegian gorde dira metamorfosia egin dezaten. Hiru aste eman ditugu behaketa egiten, baina ez da eltxorik agertu.

Lauro Ikastola

2023-05-09

Lauroko urmaela aztertzen

Jarduera hau Batxillergoko 1. mailako ikasleekin eta DBH 1. mailako ikasleekin egin da. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Ikastolako urmaela ezagutzea.

• Gure Natura ingurunea errespetatzea.

• Ikastolako biodibertsitate ezagutzea.

• Ikerketa zientifikoa egitea.

• Maila desberdinetako ikasleen arteko elkarlana bultzatzea.

Batxilerreko eta DBHko 1. mailako ikasleek, biologia arloan, ikastolako urmaelean ikerketa zientifikoa egin dute, urmaelaren ingurunea, egoera, landaredia eta animaliak aztertuz eta sailkatuz.

Jaso dituzten lagin mota desberdinak zientzien laborategian prozesatu dituzte, ikerketa biologikoa eginez eta ondorioak lortuz.

IES Kantauri BHI

2023-04-17

Urmaela, talde taxonomikoen laborategia

Jarduera hau Batxillergoko lehenengo mailako ikasleekin egin da. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Metodo zientifikoa erabiltzea

• Ikasleek beren laborategiko praktika propioak diseinatzea

• Talde taxonomikoen ezagutu eta izaki bizidunak sailkatzea

• Izaki desberdinen ugalketa erak aztertzea

• Bideoen edizioan sakontzea

• Plano zinematografikoak ezagutu eta erabiltzea

• Mikroskopio eta lupa binokularraren erabilpenean trebatzea

Klasea bi edo hiru pertsonetako taldetan banatuko dugu. Talde bakoitzak urmaelean bizi den talde taxonomiko bati buruzko 4-8 minututako bideo bat ekoiztuko du.

Bizilore Eskola Aktiboa

2023-05-17

Munoaundiko urmaeleko eltxoen laginketa

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 3. maila - 6. maila bitartean dauden ikasleekin batera egin dugu. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Eltxoei buruz ikastea.

• Ikasleak adin aniztasunean proiektu bat aurrera ateratzea.

• Ikerketa zientifiko bat zer den bizitzea.

Lehenbizi, ikasle talde bat Aitorrek eskaini zuen saiora joan zen eta bueltan, eskolako beste haurrei ikasitakoa kontatu zieten. Urmaelera laginketa egitera 8 haur boluntario joan dira eta orain eskolan ditugu larba batzuk eklosionadorean. Eskolako urmaelan ere laginketa egiteko asmoa dugu.

Txingudi BHI

2022-12-05

UrmaEltxo: urtaroaren arabera eltxo larben kopurua aldatzen da?

Jarduera hau DBHko lehenengo mailako ikasleekin batera egin dugu. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Ikerketa lana ezagutzea eta barneratzea.

• Esperimentuetako datuak biltzea, antolatzea eta interpretatzea.

• Zientzialarien lanarekiko interesa piztea.

• Natura zaintzeko jarrerak barneratzea.

Ikastetxetik gertu dagoen urmael batetako uraren laginketa egiten ari gara urtaro, puntu kardinal eta sakonera desberdinetan. Ur hori laborategian aztertu ondoren larba kopurua tauletan jasotzen ari gara.  Aurkitutako larben metamorfosia behatzeko ontzi berezietan sartu eta astero hauen aldaketak jasotzen ditugu laborategiko txostenean. 

Larraulgo Herri Eskola

2023-02-28

Informazio-triptikoa: Urmaela bizi-bizirik.

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako ikasleekin batera egin dugu. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Urmaela bera eta ingurua zaintzeko gomendio edo aholku batzuk  adostea herritar guztientzako.

• Urmaela denontzako gune bizi eta interesgarria dela  herritarrei jakinaraztea.

Urmaela sortu genuenetik, hilabete batzuk pasatu ondoren, urmaela eta inguruak duen garrantziaz denok jabetzeko zerbait egin behar genuela pentsatu genuen. Urmaela ez zela behar den bezala zaintzen eta errespetatzen ohartu ginen. 

Hori dela eta,  herri mailan  informazio gutxi zegoela eta, aholku edo gomendio batzuren beharra  ikusi genuen, ekosistema hau berria baita denontzako. Ikasleak elkartu eta bertan zer egin daitekeen eta zer ez zerrendatu genuen, bakoitzak bere iritziak emanez. Jarraian, geneukan informazioarekin eta argazki batzuk gehituz, informazio-triptiko bat osatu genuen. Azkenik, ikasleek etxez etxe  banatu zituzten triptikoak eta herriko gune desberdinetan ere ale batzuk utzi ziren.

Larraulgo Herri Eskola

2023-03-15

UrmaEltxo erronka

Jarduera hau Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako ikasleekin batera egin dugu. Jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• "Urmaeltxo" proiektuari helduz, ur-laginak hartu eta behaketak egitea, ikusten dutena identifikatzen saiatuz. 

• Eltxoak gertuagotik ezagutzea: zein motatakoak dauden, zein den beraien zeregina, zer jaten duten, bizi-zikloa ezagutzea eta abar.

Urmaelerako ostera ia eguneroko zeregina bihurtu da ikasle batzurentzat eta betiko zereginez gain (tenperatura hartu, inguruko zabarrak bildu,...), ea eltxoen larbak identifikatzeko gai izango ote ginen proposatu genien. 

Irudi batzuk erakutsi ondoren, interesa sortu zuen hasiera-hasieratik, eta ordutik, sarri ekartzen dugu eskolara ur-lagin bat. Horrela, hainbat eztabaida eta kontuetarako aukera zabaldu izan du uretan azaltzen diren xomorro, substantzia eta gai desberdinei begira: zer izan daitekeen, mugitzen al den? 

Galdera eta hipotesi guztiak interesgarriak izaten ari dira ikerketarako, ezinbestekoak!

Gasteizko Hezkuntza eta Kirol Fakultatea (EHU )

2023-02-27

Urmaeleko animalia mikroskopikoak

Jarduera honetan Lehen Hezkuntza Graduko 1. mailako ikasleak hartu dute parteeta hauek izan dira jardueraren helburu nagusiak:

• Urmaelaren ezaugarri fisikoak ezagutzea eta habitat bat dela ohartaraztea

• Urmaelako laginetan dauden protistak eta animalia mikroskopikoak behatu eta ezagutzea

Gure urmaela fakultatean dugun baratzean kokatuta dago. Beraz, lehenik eta behin espazio horretan dauden habitatak identifikatu genituen eta horrekin batera, habitat horietan bizi zitezkeen izakiak identifikatzen saiatu ginen. 

Urmaelako ur lagina hartu genuenean ohartu ginen "zomorro" txiki batzuk zeudela etengabe mugimenduan. Beraz, ur potea bete eta laborategira eraman genuen gertutik behatzeko. Horretarako binokular lupa edo Kena usb mikroskopioa erabili genuen, 20 eta 50 arteko handipena erabiliz eta daphniak identifikatu genituen. 

Daphniak krustazeo mikroskopikoak dira eta funtzio garrantzitsua dute urmaelako sare trofikoan. Gure ikasle batzuek egindako Txikipedia sarrera partekatzen dugu hemen: 

Hezkuntza Fakultatea (EHU Donostia)

2023-02-13

IHGEL-LAB (Gipuzkoako Campusean) dagoen urmaelako ura bizitzarako egokia al da?

Jarduera honetan Lehen Hezkuntza Graduko 3. mailako ikasleak parte hartu dute eta hauek izan dira jardueraren helburu nagusiak:

• Urmaelaren eta inguruko lurraren analisi fisiko-kimikoak egitea.

• Emaitzen ondorioak adieraztea. Lurraren eta uraren arteko emaitzen erlazioa aztertzea.

• Urmaelaren garrantzi biologikoa baloratzea.

Ane Zabaleta, Aitziber Eleta eta Jose Mari Etxabe HEFA Fakultateko irakasleak Gipuzkoako Campuseko urmaelaren azterketa fisikoa eta kimikoa egin dute. Horretarako abiapuntua 3.6 laborategia izan da. Bertan jarduera hauek egin ditugu:

Lehendabizi laborategian jarduerak egin ditugu:

• Zer da Urmaela? Zer dakigu? www.urmaelaeskolan.eus orria aztertu dugu.

• Urmaela motak aztertu ditugu: Txikiak/handiak, Artifizialak/naturalak. Bakoitzak bere ezaugarri bereizgarriak ditu (baldintza egokiak espezie batzuentzako edo arazoak besteentzako).

• Non dago Campuseko Urmaela. Kokapena lehen eta orain. www.geo.euskadi.eus Urte interesgarriak aztertu ditugu: 1945, 1956, 1983, 1991 (ingurua oraindik ez dago eraikia), 2000 (ez dago urmaela), 2022 (urmaela dago) Gaur egun eta 1954ko argazkiak konparatu ditugu. Ondoren urmaelak babesteko eztabaidatu dugu.

• Urmaelaren ezaugarriak aztertu ditugu. Urmaela bere osotasunean kontutan hartzeko garrantzia: ura, lurra, bizidunak (animaliak eta landareak). Urmaelako bizidunen argazkiak behatu ditugu.

Erabili den materiala: Termometroa eta pHmetroa. pH papera. Laginak hartzeko poteak, matxardak, etiketak, espatulak erabili ditugu.

Ondoren urmaelera joan gara eta jarduera ezberdinak egin ditugu:

• Tenperatura: Airea, Ura eta lurra (termometroak). 

• pHa: Urmaeleko ura eta lurra (pH papera, pHmetroa, ur distilatua) eta etiketak. Eramateko saskia. Garbitzeko papera. Poltsak.

• Solido kopurua (iragazketa): Urarena (iragazketa sistema, inbutua, iragaz papera, prezipitatu ontzia, eustoina, giltzaurra eta uztaia, labeak). Balantza.

• Uhertasuna: Fluoroskopoa erabili dugu. Probetarekin bolumena eta erreglarekin gurutzea ikusten ez den luzera neurtu dugu. Inguruko lurtzoruak aztertu ditugu.

• Uretan disolbatutako oxigenoa: Balorazioa egiteko graduatutako xiringa erabili dugu. Winklerren metodoa izan da erabilitako metodo kimikoa. Kontzentrazioa (mg/L) neurtu dugu. 

• Sakonera, luzera eta zabalera: Urmaelaren luzera, sakonera eta zabalera neurtzeko erregela, eta soka erabili dugu.

• Fosfatoak eta nitratoak: Neurtzeko erreaktibo egokiak erabili ditugu. Laginak hartzeko poteak, matxardak, etiketak, espatulak eta poltsak erabili ditugu. Zipitria eraikineko mahaia eta aulkia oso lagungarriak izan dira. 

Hondakin arriskutsuen ontzia eraman dugu, hondakinak jasotzeko eta egindako jarduerak jasangarriak izan daitezen.

Azkenik laborategira itzuli gara, datuak aurkeztu ditugu eta taldeka ikasleek txostena elaboratu dute. Zubimuxuko urmaelako baina oxigeno gehiago dago disolbatuta, beraz Gipuzkoako campuseko urek duten oxigenoa bizitzarako askoz egokiagoa da. Gainera ura oso garbi dago eta goizeko lehen ordutan egindako neurketak 10,4 mg/L eman digu. Oso datu ona!!!!

Primeran pasa dugu, lan bikaina egin dugu eta urmaelari buruzko jarduerak egiten ikasi dugu. Orain urmaela zer den eta bere ezaugarriak ezagutzen ditugu.

Errekabarri eskola

2022-11-11

Espezie inbaditzaileei aurre

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 3. mailako ikasleekin egin da, eta jardueraren helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Ekosistemaren parte diren espezie ezberdinen ezaugarriak behatzea.

• Kate trofikoan espezie ezberdinek duten eragina aztertzea.

• Ingurugiroarekiko sentsibilizazioan sakontzea eguneroko egoerak baliatuz.

• Haurren parte hartzea eta esku hartzea gauzatzea.

Azaroan, konpost ontziaren inguruan Asiako liztorra deiturikoa behatu genuen. Espezie honen inguruko informazioa eskatu genien haurrei eta ondoren bere eragina zein zen jabetuta, zenbait jarduera aurrera eraman zituzten: Argazkiak atera (sagar zati batean), arriskua adierazten zuten kartelak jarri (konposta ontziaren inguruan eta etxolan), liztorra harrapatzeko tranpak egin eta jarri (konposta ontziaren inguruan).

Larraulgo Herri Eskola

2023-01-16

Termometroaren bidez tenperatura neurtzen 

Jarduera hau Haur Hezkuntza zein Lehen Hezkuntzako ikasleekin batera egin da. Ikasleak banaka edo binaka joan ohi dira egunero urmaelera terperatura hartzera. Helburu nagusiak hurrengoak dira:

• Tenperaturaren gorabeherak zein faktorek eragin ditzakeen hausnatzea, horrela, ingurune horretako berezitasunetaz arreta jarriz.

• Eguneroko osteratxo horren bidez, urmael inguruan gertatzen diren aldaketa horiez jabetuz, ingurune horren zaintzaz arduratzea eta errespetatzea. 

Egunero egiten du ikasleren batek urmaelerako osteratxoa uretako tenperatura eta  kanpokaldean dagoena neurtzeko. Egun hauetan uraren tenperaturan ere aldaketa igarri dute, gaur esaterako 4 gradu neurtu baitituzte   kanpokaldean ere erabateko aldaketa izan dugulako.  Hartutako tenperatura taula batean jasotzen dugu egunez-egunez, eta graduen gorabeherei begira, elkarrekin hitz egiteko aukera eskaintzen digu sarritan. 

Larraulgo Herri Eskola

2022-12-12

Urmaela irudikatzen

Jarduera honetan eskolako Lehen Hezkuntzako 12 ikaslek hartu dute parte. Helburu nagusiak hurrengoak izan dira:

• Bakarka, bikotean edo taldetxoan, urmaela nola ikusten duten adieraztea edo espresatzea arte-teknika desberdinak erabilita.

• Bakoitzak  artelanak egiten ematen duen denbora horretan gozatzea. 

Urmaela eta ingurua denok ikusten dugu arren, bakoitzak bere begietatik zer eta nola ikusten duen jakitea interesgarria zela iruditu zitzaigun, bakoitzaren begirada oso desberdina izan daitekeelako. Horretarako, urmaela eta ingurua beraien erara irudikatu edo adierazteko eskatu genien.  "-Eta zer da adieraztea edo zer da irudikatzea?" - galdetu ziguten ikasleek. Irakasleok argi ikusten genuen hura ikasleei azaltzen saiatu ginen, izan ere, lan horrek, urmaelera gehiago gerturatzeko aukera eskainita, begirada desberdinetatik ikusitako detaileek ere informazio interesgarria eskain ziezaguketela helarazi nahi izan genien. 

Larraulgo Herri Eskola

2022-11-29

Zer egin dezaket aurkitutako sendabelarrekin?

Jarduera hau eskolako Lehen Hezkuntzako ikasle batek egindako jarduera da, aurreko jarduera jarraitzeko, kasu honetan aurkitutako sendabelarrekin zer egin daitekeen hitz egin, aukera desberdinak aztertu eta probatzea izan zen helburua.

"Ezetz aurkitu 6 sendabelar eskola inguruan" erronkari helduaz, aurkitutako sendabelarrekin zer egin pentsatzea izan zen hurrengo erronka. Hainbat ideia erabili genituen esku artean: oihal-estanpazioa,  belarrak prentsatuz koadro bat diseinatu edo belarrekin margotzea, olio edo kremaren bat egitea,... Ideia guzti hauen artetik,  belarrak prentsatu eta proba desberdinak egitea izan aukeretan gustukoena, arte tailerrean burutuz lantxo desberdinak. 

Larraulgo Herri Eskola

2022-11-21

Sendabelarren bila

Jarduera hau eskolako Lehen Hezkuntzako ikasle batek egindako jarduera da. Helburu nagusia urmael inguruan dauden belar edo loreetan arreta jartzea izan da, ingurune hurbilean dugunaz jabetuz.

Lehen begiradan, inguratzen gaituen dena berdea dela ikusten den arren, dena,  belar, landare, zuhaitz, zuhaixka,  pixkat bat gerturatuz, fijatuz, mundu oso bat badela bertan antzeman genezake. Horrela, "Ezetz aurkitu 6 sendabelar eskola inguruan!" erronka bota genien Zientzia tailerrean eta baita aurkitu ere!! Aitzakia ederra iruditu baizitzaigun bertatik-bertara begirada ingurura gerturatzeko. 

Larraulgo Herri Eskola

2022-11-17

Urmaela betetzen hasi da eta goazen ikustera! 

Jarduera honetan Haur eta Lehen Hezkuntzako umeek hartu dute parte. Helburuak urmaelera gerturatzea, behatzea eta ikusten duguna aztertzea izan dira gehien bat.

"Bazen garaia, urmaela pixkanaka betetzen ikusteko!" Zenbat aldiz entzun eta esan dugun ikasturtea hasi zenetik, baina itxaroteak merezi izan du. Ia egunero, asteburuak barne, bertara osteratxoa egin duenik ere izan da.

Azaroan ekin genion urmaelerako bueltatxoa egiteari eta hil honetan, bertara gerturatu, behatu eta ingurune berri honetara ostera egiteko ohitura hartzeko lehen pausuak eman genituen. 

Lan horretarako, ikasleek, kataloxak eta mikroskopioak hartu zituzten. Hemendik aurrera gertatu daitekeenaren zai, irrikaz gaude. 

Errekabarri eskola

2022-09-23

Informazio panela jarri dugu urmaelean

Jarduera honetan Haur Hezkuntzako 5 urteko umeek hartu dute parte. 

Urmaelaren izaera eta bertan ematen diren aldaketen inguran sakondu eta hauek ezagutu zein ulertzen laguntzeko, informazio panela jarri dugu urmaelaren ondoan. Horrez gain, urmaelaren inguruan bizi diren, behatu ditugun espezien irudiak txertatu ditugu, hauek ezagutu eta ezberdintzen joateko.

Errekabarri eskola

2021-2022 ikasturtea

Urmaelaren inguruan behatutako espezieen bilduma

Jarduera hau Haur Hezkuntzako 2 urteko geletatik Lehen Hezkuntzako 5. maila arteko ikasleekin egin da.

Ikasturtean zehar, lagun eta bisitari ugari izan ditugu uramelaren bueltan. Batzuk izkutuan, besteak azkar egiten dute ihesi. Odonatu, hegazti, lore, landare… denetarik. Ikasturtean zehar, ahal izan ditugunei argazkiak atera dizkiegu eta bildumatxo hau osatu ahal izan dugu. Hurrengo ikasturtean, beraien izenak ikasiko ditugu, berriro aurkitu ezkero, behar den moduan agurtzeko 

Errekabarri eskola

2021-2022 ikasturtea

Ekiloretik bizitzaren ziklora

Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 2. mailako ikasleekin egin da.

Proiektua baratzan hasi zen. Baratza behatuz, eta konturatu ginen urmaela lehor zegoela, marrubiak ikusi genituen ere, ekiloreak, loreak, izpilikua, erromeroa, artoa eta hainbat gauza gehiago. Honen ostean, galdera batzuk egin genituen adibidez:

• Non dago ura?

• Zergatik ekiloreak zimelduta daude?

• Ekilorearen haziak nolakoak dira?

• Zergatik dituzte pipak ekiloreek?

Galdera batzuk erantzun gabe gelditu ziren, eta honela, aukera ezin hobea iruditu zitzaigun gure proiektua bertatik hasteko: ekiloretik hain zuzen. Proiektuari hasiera emateko, ekiloreak baratzetik hartu, behatu eta dituzten atal ezberdinak identifikatzen ikasi genuen: petaloak, sustraiak, hostoak, zurtoina, loreak, pipak, burua...

Honekin batera, ikasle batek gelara ekarritako eskulan batetik ideia hartuta, gela guztiarekin egiteko eskulan berri bat planteatu genuen, ekilorearen atal bakoitza zein materialekin egin pentsatu eta denen artean bat eraikitzeko:

• Hostoak: kartulina berdearekin.

• Petaloak: kartulina horiarekin.

• Zurtoina: limpiapipas berdearekin.

• Pipak: kartoiarekin.

• Sutraiak: artile marroiarekin.

• Loreak: paper batean margotzen.

Azalpen testua praktikatzeko, eskulana egiteko jarraitutako pausuak testu batean idatzi genuen.

Hau guztia egin genuen bitartean, beste ikasle batek esperimentu bat proposatu zigun.

Lehenego pausua, esperimentua azaltzea izan zen: bi pote ezberdinetan kotoia eta dilistak jarri genituen, eta poteetako bat kutxa baten barruan sartu genuen (argirik gabe), eta bigarren potea kanpoan utzi genuen (argiarekin); gainera biak berdin ureztatu genituen. Helburua bien bilakaera aztertzea izan zen. Eta esperimentuari amaiera emateko, azalpen testu bat idatzi genuen egindako guztia eta aztertutako guztia azalduz. 

Bururatu zitzaigun beste jarduera bat, gure ekilorean zenbat pipa zeuden jakitea edo zenbatzea izan zen, eta horretarako eskola guztiari zabaldu genion erronka bat egitea bururatu zitzaigun. Jarduera honen ostean pipa ugari genituenez, etxean errezeta bat bilatzea erabaki genuen.

Konpetentzia artistikoa lantzeko astia ere izan genuen. Ikasle batek Van Gogh-en ekiloreen koadroaren puzzlea ekarri, eta ideia ona iruditu zitzaigun tenperekin artelan hori eredu hartuz bakoitzak bere propioa egitea. Gainera, ekiloreekin lotuta gazteleran olerki, zita eta ipuin bat landu genituen.

Kontatu genituen haziak martxoan berriro ereiteko asmoz gorde ditugu, ekilore horien bizi zikloa berriro hasteko, eta honela ikasleek ikusi zuten bizitza ziklo bat dela, eta hau, hau da, ekilorearen bizitza zikloa azaltzen duen testu bat sortu genuen. 

Gabonetako oporretatik bueltan, berriro baratzera jeitsi eta urmaela izoztuta zegoela ohartu ginen. Horren inguruan pentsatzen hasi eta izoztuta egotearen zergatia ulertzeko hipotesiak egiten hasi ginen. Gauzak argiago izateko urmaelari buruz eta uraren zikloari buruz gehiago ikertzea erabaki genuen.

Uraren zikloarekin azalpen testu bat idatzi genuen, ura hiru egoera ezberdinetan egon daitekeela ikasi genuen (solido, likido eta gas moduan), eta eguraldiak eta klimak uraren zikloan eragina zeukatela ere konturatu ginen. Beraz, eguraldia eta klima aztertzea erabaki genuen, klimogramak ikasi eta hauetatik datuak atera genituen.

Urmaelera jaitsi ginenean, irakasleak  azken erronka bat proposatu zigun: zenbat litro ur daude urmaelean? Galdera honi erantzuteko, hipotesi batzuk planteatu genituen eta proiektuari amaiera emateko aurkezpen bat prestatu genuen.

Errekabarri eskola

2021-2022 ikasturtea

Zein da uraren eta airearen tenperaturaren bilakaera kurtsoan zear?

Jarduera hau Haur Hezkuntzako 2 urteko geletatik Lehen Hezkuntzako 5. maila arteko ikasleekin egin da.

Astero, talde batek, urmaeleko uraren tenperatura eta airean zegoen tenperatura neurtzeko zeregina izan du. Txandaka txandaka, astean behin, 10:00-11:00 artean tenperaturaren datua jaso eta ondoren, grafika batean jaso dute ikasleek. Honekin, eskolako sarreran kokatutako grafikoa sortu dugu. Eguneroko bi leku, errealitate ezagun ezberdinen bilakaera ikasturtean, erregistratuz. 

Errekabarri eskola

2021-2022 ikasturtea

Urmaelaren inguruan harrizko mendiak sortzen.

Lehen Hezkuntzako 4. mailako ikasleekin egindako jarduera. 

Gero eta bisitari gehiago ditugu gure urmaelean. Hala ere, zenbait espezie gerturatu eta bertan bizitza egiteko, harriekin menditxoak sortu ditugu. Babes leku, bizileku izango direlakoan, narrasti zein edozein espezie bertaratzea sustatzeko asmoz. 

Errekabarri eskola

2021-2022 ikasturtea

Urmaelaren bilakaera ikasturtean zehar

Jarduera hau Haur Hezkuntzako 2 urteko geletatik Lehen Hezkuntzako 5. maila arteko ikasleekin egin da.

Ikasturtea hastean jabetu ginen urmaela lehorra zegoela. Hau dela eta, eskolako talde bakoitzak, astero, urmaelera bisita egiteko zeregina izan du, eta zeregin horren barruan, argazkiak atera eta behaketak egin dituzte. Modu horretan, taldez talde, ikasturtean zehar argazkiak jaso ahala, urmaelaren egutegian txertatuz joan gara, eskola osoak parte hartzen zuen bitartean, erregistro eder hau sortuz. 

Jarduera honetatik, egutegia eta urmaelaren bilakaeraren bideoa sortu ditugu. Hauek, ikasturte bukaeran erabili ditugu eta hurrengo ikasturte hasierarako ere gordeko ditugu; behaketaz gain, galdera zein erronketarako aukera emango baitigu.

Imaz Bertsolaria Herri Eskola

2022-06-17

Gure urmaelaren errepresentazioa

Jarduera honetan, Altzoko eskolako ikasleek haien urmaelaren errepresentazio bat egin dute eta bertan aurki daitezkeen edo/eta etorkizunean egongo diren animalien murala ere. Ikasleak arduratu dira ordenagailuan animalien argazkiak, izenak eta izen horien itzulpenak bilatzeaz, horrela ordenagailuan bilaketa lanak egitea zer den ikusi dute ere.

Lauro Ikastola

2022-05-04

Irteera gidatua urmaelera eta odonatuen erakusketa

Lehen Hezkuntzako 6. mailako ikasleekin egindako jarduera honetan, helburu nagusienak hurrengoak izan ziren:

1. Ikasleek urmaela ezagutzea.

2. Laginketa teknika errazak ezagutzea.

3. Euskal Herriko anfibioak ezagutu eta haun egoeraz jabetzea.

4. Odonatuak ezagutzea eta hauen garrantzia barneratzea.

Ikasleak taldeka antolatuta, Aranzadiko Herpetologia saileko Ane eta Ion-en laguntzaz, formazio teoriko txiki bat izan dute anfibio eta odonatuen inguruan. Jarraian urmaelean espeze desberdinak ikusi eta laginketa teknika ezberdinak ezagutu dituzte.

Orokieta Herri Eskola

2022-01-28

Uraren azterketa

Lehen Hezkuntzako 5. mailakoekin batera egindako jarduera honetan, helburu nagusienak hurrengoak izan dira: 

1. Ur gazia eta gezaren propietate desberdinak aztertu.

2. Herriko uren kalitatearen neurketa egin.

3. Metodo zientifikoa erabili.

4. Urmaelaren inguruko biodibertsitatea ezagutu.

5. Uraren kontsumo jasangarriaz hausnartu.

Urmaeleko, itsasoko eta ibaiko urak jaso eta aztertu egin dira. Lagin horiekin uraren kalitate maila neurtu da, onargarritzat emanez. 

Urmaeleko uraren laginean karramarroa aurkitu da, bestelako ornogabe batzuekin batera. Karramarroa espezie inbaditzailea denez, urmaeleko gainontzeko espezieak galtzeko arriskua ikusi da. Ondorioz, urmaeleko karramarroak ateratzea erabaki da.

Urmaelaren hustuketan ikasleek hartu dute parte. Bonba baten bitartez urez hustu da eta basa artetik karramarroak atera dira. Karramarro horiek ikasleek jaso dituzte eskuz edota salabardoarekin laguduta. Ez da lortu karramarro guztiak kentzea, ondorioz, ikasleekin jarraituko da lan horretan. 

Urmaelean bertan baso igel gorriaren errute bat ere aurkitu da. Hustuketa prozesuan urmaeletik atera da eta behin lanak bukatuta urmaelera bueltatu da.

Bide batez, tifa batzuk ateratzeko ere aprobetxatu dute, hauek ere landare inbaditzaileak dira eta.

Jarduera guztian zehar Aranzadiko kideek azalpenak eman dizkie ikasleei: alde batetik urmaelean bertan eta bestetik urmaelaren garrantziaz jabetzeko uraren inguruko erakusketa bat jarri dute. Azalpen horiei esker uraren kontsumo jasangarriaz hausnarketa egin dute ikasleek eta odonatoak ezagutu dituzte. Azken hauen artean, sorginorratzak eta burruntziak bereizten ikasi ere.

Errekabarri eskola

2021-11-02

Intsektuentzako ezkutalekua

Lehenengo mailakoekin batera gindako jarduera honetan, helburu nagusiak hurrengoak izan dira: (1) Ekosistemen errespetu eta zaintzarako zein sensibilizaziorako beharra komunitatea zein jendartean transmititzea; (2) Biodibertsitatean sakontzea; (3) Errealitate hurbileko material esta espazioen bidez, ekosistema eta natura ulertzea eta errespetatzea.

Urmaelera etor daitezkeen intsektuez jabetuta, haientzako gustuko izan daitekeen bizileku bat jarri diegu. Jolastokian genituen enbor zulatuetako bat hartu eta urmaelaren ertz batean kokatu dugu. Baratzean intsektuen hotela baldin badago ere, urmaeletik gertu gustuko duen intsektuan eta gainontzekoak bertan gustura egongo direlakoan.

Imaz Bertsolaria eskola

2021-11-10

Altzoko urmaela eraikitzen

Gure urmaela bi egunetan eraiki genuen. Urriaren 1ean lan teknikoa egin zen eta HHko ikasleak gerturatu ziren, bertan, baso eskolako eremua dagoela aprobetxatuz. Urriaren 16ean bigarren zatia egin zen. Auzolanean egiteko asmoa izan genuen hasieratik, eta herri mailara zabaldu genuen. Beraz, ikasle, irakasle, guraso eta herritarrak bertaratu ziren egun horretan. Lehenbizi Iñaki Mezquitaren azalpenak jaso genituen kultur etxean odonatuei buruz, eta gero, oinez joan ginen guztiok eremuraino. Bertan, guztion artean eta Aranzadikoen gidaritzapean putzua bukatu genuen hamaiketako ederra eginez.

Donostiako Hezkuntza Fakultatea (EHU)

2021-11-02

Ingurumen Biografia

Lehen Hezkuntzako graduko lehenengo mailako ikasleekin burututako jarduera honen helburu nagusia Ingurumen Biografia bat egiten ikastea da, gizakion eta ingurumenaren arteko erlazioaz jabetu eta ikasleengan hausnarketa sustatuz. Eredu moduan Unesco Etxeak emandako eredua jarraitu da.

Helburuak 8 azpiataletan banatzen dira: 

1. Pertsonen eta ingurumenaren arteko hartu-emanak ezagutzea.

2. Pertsonen eta ingurumenaren arteko hartu-emanak aztertzeko tresna desberdinak erabiltzen ikastea: ortofotoak horien artean.

3. Ingurumen biografia bat zer den, nola idazten den eta zertarako balio duen jakitea.

4. Ingurumen eraldaketan parte hartu duten faktoreak ezagutzea.

5. Ingurumenaren eraldaketa onarri hartuta hausnarketa sustatzea.

6. Ingurumenaren eraldaketak gizakiongan sortarazten dituen pentsamendu, sentimendu edota oraitzapenak azaleratzea.

7. Gizakion jarduerak ingurumenean dituen ondorioak ikustea.

8. Etorkizunari begira gizakion eta ingurumenaren arteko erlazioari buruzko gogoeta egitea.

Lehendabizi, talde osoari, Unesco Etxeak dituen Ingurumen Biografia desberdinak banatu zaizkie bikoteka azter ditzaten eremu moduan. 

Ondoren, bi bikote elkartu eta bikotekide bakoitzak besteari helarazi dio irakurri duena. Biografia adibideak mundu osokoak dira. 

Hirugarren atal batean, adibideak ikusi ondoren, Ingurumen Biografia bat zer den, zein atal dituen, nola idazten den eta zertarako balio duen ikusi dute ikasleek. 

Laugarren pausoan, bikoteka, Gipuzkoako eremu bat aukeratuko dute. Horretarako Foru Aldundiak eskaintzen duen 1:5000 eskalan, webgunean sartu eta https://bms.gipuzkoa.eus/web5000/eu/ estekaren bitartez urte jakin bateko ortofotoa aukeratuz. Orrialdeak urte desberdinetako ortofotoak ikusteko aukera ematen du, ingurumen aldaketak deskribatu ahal izateko. 

Bostgarren pausoan, nor elkarrizketatuko duten aukeratu, gogoan izanik pertsona heldua izan behar duela, elkarrizketa prestatu dute. Elkarrizketak, iraganari, orainari eta etorkizunari buruzko galderak izan behar ditu, adibidez: Azaldu ezazu zer itxura zuen zure herriak txikia zinenean, nola aldatu da? Noiz? Zergatik? Nola sentiarazten zaitu? 

Azkenik, dokumentatutako aldaketek ekarritako ondorioen inguruan beraien iritzia eman behar dute. Bertan, bizi kalitateak jasandako hobekuntza eta kalteen inguruan hausnarketa eginez.

Jarraian, Gipuzkoako Kanpusean, ikasleek egindako urmaela kokatzen den lekuko bi ortoirudi txertatu dira: Bata, 1977-78 urtekoa eta bestea, 2019-koa. Ingurumen biografia dazteko Unesco Etxeak duen eredua txertatu da.

Donostiako Hezkuntza Fakultatea (EHU)

2021-05-07

Zer behar du igelak eta nork behar du igela?

Lehen Hezkuntzako graduko lehenengo mailako ikasleekin burututako jarduera honetan, anfibioen habitataren galeraren arazoari buruz hitz egin dugu ikasgelan eta ikasleak jakitun dira konponbidea bilatzen lagundu behar dela. Horretarako urmaela sortuko dugula erabaki dugu eta nolakoa izango den hasi gara imaginatzen...

Burutu dugun jarduerarekin helburu hauek ase nahi izan ditugu:

1. Urmaelaren ekosisteman bizi diren bizidunak ezagutzea.

2. Urmaelaren aldagai fisikoak identifikatzea.

3. Bizidunen arteko eta hauen eta haien ingurunearen arteko elkarrekintzak aurkitzea.

4. Urmael hipotetiko bat irudikatzea poster batean eta justifikatzea irudikatzen diren elementuen agerpena.

Informazioa aztertu baino lehen, ikasle talde bakoitzak urmael hipotetiko bat marrazten du taldekideen ideietan oinarrituta. Konturatzen gara informazio gehiago behar dugula gure posterrak osatzeko eta horregatik gertu ditugun urmaelak bisitatzera joatea erabakitzen dugu Aranzadiko Herpetologia saileko kideekin batera. Errotatxoko urmaelean ur-igel arrunta, uhandre marmolairea zein palmatua eta odonatuen larbak ikusten ditugu lehen aldiz! Azalpenak entzuten ditugu eta urmael baten kate trofikoa nolakoa izan daitekeen ulertzen hasten gara. Baina azalpenak ez ezik, igel asko batera korroka ari direla ere entzuten dugu!

Hurrengo klasean gure posterrak osatzen jarraitzen dugu. Baina informazio gehiago behar dugunez, Iñaki Mezkitak prstatu duen odonatuei buruzko erakusketa ikustera joaten gara eta berak azaltzen dizkigun burruntzi eta sorgin-orratzen sekretuak arretaz entzuten ditugu. Geratzen zaizkigun zalantzak liburuetan enta interneten bilatzen ditugu eta prest gaude gure posterrak osatzeko.

Urmaelari esker ekosistemei buruzko kontzeptu zientifiko orokorrak ezagutu ditugu eta horiek irakaslearekin errepasatu eta ondo definitu ditugu. Orain hobeto ulertzen ditugu apunteak!

Luzaro HLHI

2021-10-15

Itziarreko urmaela sortzen

Jardueraren helburua urmaelaren eraikinean parte hartzea izan zen, lan desberdinak eginez: harriak kenduz, lurra botaz, zuloa estaltzen… ikasleak ikaskuntza-esperientzia esanguratsuak sustatzeko.

Haur Hezkuntzakoekin eta Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailakoekin:

Horretarako, eskabadora joan zen egunean, ikasleak bertara hurbildu ziren makinak egiten zituen lanak ikustera. Ostiralean, berriro putzura hurbildu ziren eta lurra harri zorrotzez garbitu zituzten; hauek batira, kautxozko oihala zulatzen dutenak.

Aranzadi Zientzia Elkartea

2021-09-22

Eskoletako Urmaelen Sarea GIOren III. Sinposioan

Irailaren 10etik 12ra Plaiundin GIOren (Grupo Ibérico de Odonatología) III. Sinposioa gauzatu zen. Igandean (hilak 12) Sinposioari amaiera emango zion irteera burutu zen. Irteeran Plaiaundi Institutoko egin berri diren putzuak eta Irungo Baratze-Parkeko putzuak bisitatu zituzten sinposioko parte-hartzaileek. Ion Garinek bertan azaldu zizkien EUS Proiektuaren nondik norakoak. Proiektuaren helburu eta egitasmoak GIOko taldekideen oso gustukoak izan ziren. Ea hiru urte barru, IV. Sinposioa egiten denean, EUS Proiektuaren bitarteko emaitzak azaltzeko aukera dugun!

Errekabarri eskola

2021-06-13

Ihiak landatzen

Lehen hezkuntzako 2. mailako ikasleekin batera egin den jarduera. Helburu nagusiak ikasleak lankidetzan jardutea, ekosistemarekiko errespetu eta ezagutza garatzea, odonatuentzako ingurunea sortzen laguntzea eta urmaelaren inguruko ekosistema aberastea izan dira.

Errekabarri eskolako urmaela ikasturte honetan sortu da. Hori dela eta, oraindik landaredia oso ahula edo urria da uraren inguruan. Naturalizazio prozesua laguntzeko, ihiak landatzea erabaki da, batez ere, odonatuen bizi ziklorako lagungarriak izango direlako.  Aranzadi Zientzia Elkartekoen aholkularitzapean, ur ertzean ihi hauek landatu dituzte ikasleek, eta hauek ardura ezberdinak hartu dituzte hau egiteko: ihiak landatzen ari ziren bitartean, beste batzuek argazkiak atera dituzte, gainontzekoak baratzean ari ziren bitartean.

Lardizabal Herri Eskola

2021-06-08

Urmaelaren musika eta begiak zorrotz urmaelean

Haur Hezkuntzako 5 urteko ikasleekin egin den jarduera. Helburu nagusiak, urmaeleko eremua gehiago ezagutzea (zer nolako landare eta bizidun dauden jabetzea), urmaeleko bizidunak errespetatzen ikastea eta urmaelak jasaten dituen aldaketez jabetzea izan dira.

Burutu den ekintzak bere osotasunean hiru zati ditu:

1. Urmaela marrazteko eskatu diegu beste inolako argibiderik gabe. Kontuan hartu behar da gure haurrak urmaela ezagutzen dutela, bertan jolastordua egiten baitute.

Errekabarri eskola

2021-05-24

Urmaelaren inguruan behatutakoaren erregistroa

Haur hezkuntzako 5 urteko ikasleekin aurrera eramaten ari garen jarduera da. Helburu nagusiak urmaela eta baratzaren inguruko izakien erregistroa egitea, behatutako espezieak identifikatzen saiatzea eta hauen ezagutza zabaltzea, eta gertuko errealitatea ezagutzea eta kontzientziazioa garatzea.

Jarduera hurrengoan datza: urmaelean zein baratzaren inguruan behatzen ditugun espezie zein gainerakoak behatu eta erregistratzeko modua asmatu nahaian gabiltza. Horregatik, urmaelera gerturatzean ikusitakoa edo arreta deitutako horren argazki bat jasoko dugu eta argazkirik ezean, informazio iturri ezberdinetatik behatutakoaren irudia aurkitu eta behaketak jasotzeko jarri dugun kortxoan kokatu dezakegu. Kortxo hau, ikasleek ezezik, familiek ere ikusgai dute eguneroko sarrera-irteeretan, urmaela eta gelen arteko bidean kokatu baitugu.

Donostiako Hezkuntza Fakultatea (EHU)

2021-05-14

Kutxatzen al dute etxean darabiltzagun produktuek?

Ur-dilistak, bertoko ekosistemakoak izan arren, anfibioentzat putzu bat sortzen dugunean arzo batean bihur daitezke, azkar eta asko ugaltzen baitira. Gure putzuan horrelakorik gertatzekotan, ur-dilista horiek bil ditzakegu sare batez eta ikasgelara eraman, haiekin hainbat jarduera interesgarri eraman baititzakegu aurrera.

Guk oraingo honetan burutu dugun jarduerarekin helburu hauek ase nahi izan ditugu:

• Landare urtarren beharrak aztertzea.

• Landareen ugalketa asexualaz jabetzea.

• Eskola mailako ikerketen pausuak ezagutzea: hipotesiak egitea, esperimentuak diseinatzea, emaitzak jasotzea eta ebidentzietan oinarritutako azalpenak ematea.

Etxean darabiltzagun higiene, osasun eta garbiketa produktuek ur gezako ekosistemen osasunean eraginik ote duten ebaluatzea. 

Jarduera hau guk era oso irekian eraman dugu aurrera ikasgelan, hau da, ikasleek hartu dituzte erabaki gehienak eta beraiek planteatu dute ikerketa nola garatu. Edonola ere, era itxiago batean plantea daiteke (zehaztutako esperimentu gisa), edota haurren adinaren arabera moldatu.

Hasteko, inguruko hezegune (urmael, putzu…) batetik ur-dilistak hartu eta ikasgelara eraman ditugu. Ondoren, ikasleek, taldeka, etxean darabilgun higiene edo garbiketa produktu zein botika bat aukeratu dute: ontzi-garbigailua, gela, detergentea, lixiba, parazetamola, ibuprofenoa... Horien toxikotasuna edo ingurumenean (ur  gezako ekosisteman) eduki dezaketen inpaktua ebaluatzeko, ur-dilistak potetan kokatu ditugu (guk Petri kutxetan jarri ditugu, baina jogurt potoetan ere egin daiteke), eta produktu ezberdinak gehitu (kontzentrazio ezberdinetan). Beti ere kutxa batean ur garbia mantendu dugu. Kutxa guztietan ur-dilista kopuru berdintsua jarri eta 7 egun itxaron ditugu. Horiek igaro ondoren, produktu horiek landareentzat kaltegarriak ote diren aztertu dugu. Horretarako, hurrengo aldagaietan jarri dugu arreta: hazkuntzaren moteltze edo etetea, pigmentu berdeen galera (klorosia), flotagarritasunaren murrizketa…

Ikasle zein irakasleak ohartu gara etxean darabilzkigun produktu ugari (hustubideetatik behera isurtzen ditugunak), ur gezetako ekosistemetako landareentzat kaltegarri direla; eta landareak izanik ekosistemetako sare ekologikoetako lehen mailako katebegi, kalte horiek ekosistema osora heda daitezkeela ondorioztatu dugu. Hemendik aurrera, produktu batzuen erabilpena murrizten ahaleginduko gara.

Errekabarri eskola

2021-05-04

Eskoletako Urmaelen Sarea txapa jarri

Urmaelera gerturatu dira ikasleak bertan bizidunen bat ikusteko gogoz. Mikaren bat etorri da freskatzera eta ur sakonean, izaki txiki txiki eta beltz batzuk dabiltza igeri. Zer ote dira? Badugu entretenimendua…

Gure eskolako urmaelaren berri emanez, Haur Hezkuntzako ikastalde batekin Eskoletako Urmaelen Sarearen txapa jarri dugu talde lanean, urmaelaren eremuko sarreran. Batek txapa jarri, besteak itsatsi, besteak eutsi…

Aimaiurko Haur eta Lehen Hezkuntza Eskola Publikoa

2021-03-25

Urmaelaren bizilekua

Haur hezkuntza eta lehen hezkuntzako ikasleekin aurrera atera den jarduera honen helburua, eskola inguruan egingo den urmaela sortzeko gune egokia bilatzea, ezagutzea, neurtzea... izan da. Horretarako, hurrengo prozedura jarraitu da:

1. Eskolako ikasle guztiekin urmaela egiteko hautatu den tokira joan eta planoak eskutartean dauzkagula, in situ, tokia kokatu, planoetan adierzten dena interpretatu, ulertu… da.

2. Lur partzelen ezaugarriei buruz hitz egin eta auzolurrez hipotesiak egin eta gero, Baztango Batzar Nagusiaren funtzio, ezaugarri eta prozeduraren nondik norakoez solas egin da.

3. In situ neurketak egin eta urmaelaren eta inguruko bazterrek hartuko duten eremua taxutu dira.

4. Urmaelaren ezaugarriez, balizko “biztanleez”, landareriaz hitz egin da, hipotesiak egin eta norberak bere proposamena marraztu du.

5. “Xapoketan” partidak aitzineko lanak jadanik akituta dituzten ikasleekin.

Orokieta Herri Eskola

2021-03-03

Baratza ikasgeLab proiektua

Adin ezberdinetako haur eta familiekin egin da jarduera, auzolan deialdia egin eta umeen eta familien laguntzaz, baratza eta urmaelaren inguruan txukunketak egin dira. Hainbat lanen artean, Eskoletako Urmaelen Sareko plaka jarri dute. 

Lardizabal Herri Eskola 

2021-02-23

Nor da nor?

LH 5. eta 6. mailako ikasleekin, animalien identifikazio eta ezagutza jarduera egin da. 

5. mailan 16 ikasle eta 6. mailan 10 ikasle izanik, taldeetan banatu dira. Gauzak honela, ikasleen jakin-mina piztu eta horren inguruko animalien interesa sustatu da jarduera honekin.

Helburu nagusia: 

• Urmael inguruko anfibioak eta narrastiak ezagutzea.

Eman diren pausuak honakoak dira:

1. Gela bakoitzeko ikasleak bost-seiko taldeetan banatu.

2. Olaldeko parkean zehar ezkutatuta zeuden animalia ezberdinen argazkiak aurkitu.

3. Talde bakoitzak animalia bat aukeratu eta informazioa bildu.

4. Taula bat bete informazioa eskuratu ostean.

5. Taldea osoa berriz bildu eta lortutako informazioaren inguruan hitz egin.

Herri Ametsa

2021-02-16

Nature walk

LH 5. mailako ikasleekin, EKI 5.2 English bigarren moduluaren aurkezpen jarduera egin da. 

Modulua inguruan ditugun animalei ingurukoa izanik, urmaelean topa daitezkeen animalien bila egindako irteera da jardueraren muina. 

Helburu nagusiak: 

• Ingelesez, animaliei buruzko informazioa zuzentasunez eta autonomiaz ematea.

• Ingeleseko saioetan ingelesez egindako parte hartzeak handitzea.

• Animalien inguruko hiztegia sendotzea.

• Ingurune naturala ezagutu eta duen balioa aitortzen laguntzea.

Jarraitu den sekuentzia hurrengoa da:

1. Gelan aurre-prestaketa: Zer ikustea espero duzue? Nola deskribatuko zenuke ikusitakoa?

2. Taldeka (4-5), 20 minutuz urmaelan eta inguruan aurkitzen dituzten animalia guztiak zerrendatzea. Txapelketa modura proposa daiteke.

3. Gelan ikusitako animaliak aurkeztu eta deskribatu.

4. Karta formatuan ikus zitezkeen animalien argazkiekin osatutako argazki bilduma bat eman taldeko. Animaliak izendatu eta taldekatzen saiatu behar dira taldekatzeen arrazoiak emanez. Adibidez: uretan bizi diren animaliak, hegan egiten duten animaliak, lau hanka dituzten animaliak, etab. 

Lardizabal Herri Eskola

2021-01-21

Aranzadi Zientzia Elkartearekin urmaelaren dibulgazio saioa

Haur Hezkuntzako 5 urteko geletatik Lehen Hezkuntzako 6. mailararte.

Aranzadi Zientzia Elkarteko Ion Garin eta Iñaki Mezquitarekin saio bana egin zen: Ion Garinekin urmaelaren inguruko dibulgazio saio bat izan zuten ikasleek, herrian (eskola ondoan) dagoen Olalde parkeo urmaelean, eta, Iñaki Mezquitarekin odonatuen erakusketa ikusi zuten.

Bizilore Eskola

2020-12-15

Urmael sareko plaka lotzea

Lehendabiziko topaketetatik bueltan aurkezpentxo bat egin genien haurrei Urmaelen Sarearen inguruan. Interes handia zeukaten zertara jolan ginen jakiteko beraz bertan emandako materialak aurkeztu genizkien eta sarearen helburuak azaldu.

Egun horretan 5etik 9 urte bitartekoei Sareko txapa erakutsi genien eta jarduera aurkeztu. Denbora pila bat igaro da ordundik eta tarte bat hartzea kostatu zitzaigun arren abendu bukaeran kanpo espazioko denboran aukeran eman genien nahi zuenari txapa jartzeko. Sei haur animatu ziren eta hurrengoa egin genuen:

1. Txapa non jarri erabaki.

2. Materiala aztertu.

3. Aroztegian beharrezko erramintak hartu

4. Bakoitzak egingo zuen lana erabaki.

5. Zuloak egin eta txapa lotu.

Momentu horretako argazkirik ez dugun arren nola gelditu den ikusteko bidaltzen dizuet ondorengo argazkia.

IES Plaiaundi BHI

Neguko garbiketa

Batxillerreko 2. mailako ikasleek, gabonetako oporrak hartu baino lehen, urmaelean dauden landare helofitoen urteroko garbiketa egin dute.

IES Plaiaundi BHI

Eskoletako Urmael Sarearen txapa jartzen

Batxillerreko 2. mailako ikasleekin batera, EUS-en logoa duen plaka eskolako Jaizkibel urmaelean jarri dugu, inguruan bizi diren koipuen harridurarako.