Imaz Bertsolaria Herri Eskola

2022-06-17

Gure urmaelaren errepresentazioa

Jarduera honetan, Altzoko eskolako ikasleek haien urmaelaren errepresentazio bat egin dute eta bertan aurki daitezkeen edo/eta etorkizunean egongo diren animalien murala ere. Ikasleak arduratu dira ordenagailuan animalien argazkiak, izenak eta izen horien itzulpenak bilatzeaz, horrela ordenagailuan bilaketa lanak egitea zer den ikusi dute ere.

Lauro Ikastola

2022-05-04

Irteera gidatua urmaelera eta odonatuen erakusketa

Lehen Hezkuntzako 6. mailako ikasleekin egindako jarduera honetan, helburu nagusienak hurrengoak izan ziren:

1. Ikasleek urmaela ezagutzea.

2. Laginketa teknika errazak ezagutzea.

3. Euskal Herriko anfibioak ezagutu eta haun egoeraz jabetzea.

4. Odonatuak ezagutzea eta hauen garrantzia barneratzea.

Ikasleak taldeka antolatuta, Aranzadiko Herpetologia saileko Ane eta Ion-en laguntzaz, formazio teoriko txiki bat izan dute anfibio eta odonatuen inguruan. Jarraian urmaelean espeze desberdinak ikusi eta laginketa teknika ezberdinak ezagutu dituzte.

Orokieta Herri Eskola

2022-01-28

Uraren azterketa

Lehen Hezkuntzako 5. mailakoekin batera egindako jarduera honetan, helburu nagusienak hurrengoak izan dira:

1. Ur gazia eta gezaren propietate desberdinak aztertu.

2. Herriko uren kalitatearen neurketa egin.

3. Metodo zientifikoa erabili.

4. Urmaelaren inguruko biodibertsitatea ezagutu.

5. Uraren kontsumo jasangarriaz hausnartu.

Urmaeleko, itsasoko eta ibaiko urak jaso eta aztertu egin dira. Lagin horiekin uraren kalitate maila neurtu da, onargarritzat emanez.

Urmaeleko uraren laginean karramarroa aurkitu da, bestelako ornogabe batzuekin batera. Karramarroa espezie inbaditzailea denez, urmaeleko gainontzeko espezieak galtzeko arriskua ikusi da. Ondorioz, urmaeleko karramarroak ateratzea erabaki da.

Urmaelaren hustuketan ikasleek hartu dute parte. Bonba baten bitartez urez hustu da eta basa artetik karramarroak atera dira. Karramarro horiek ikasleek jaso dituzte eskuz edota salabardoarekin laguduta. Ez da lortu karramarro guztiak kentzea, ondorioz, ikasleekin jarraituko da lan horretan.

Urmaelean bertan baso igel gorriaren errute bat ere aurkitu da. Hustuketa prozesuan urmaeletik atera da eta behin lanak bukatuta urmaelera bueltatu da.

Bide batez, tifa batzuk ateratzeko ere aprobetxatu dute, hauek ere landare inbaditzaileak dira eta.

Jarduera guztian zehar Aranzadiko kideek azalpenak eman dizkie ikasleei: alde batetik urmaelean bertan eta bestetik urmaelaren garrantziaz jabetzeko uraren inguruko erakusketa bat jarri dute. Azalpen horiei esker uraren kontsumo jasangarriaz hausnarketa egin dute ikasleek eta odonatoak ezagutu dituzte. Azken hauen artean, sorginorratzak eta burruntziak bereizten ikasi ere.

Errekabarri eskola

2021-11-02

Intsektuentzako ezkutalekua

Lehenengo mailakoekin batera gindako jarduera honetan, helburu nagusiak hurrengoak izan dira: (1) Ekosistemen errespetu eta zaintzarako zein sensibilizaziorako beharra komunitatea zein jendartean transmititzea; (2) Biodibertsitatean sakontzea; (3) Errealitate hurbileko material esta espazioen bidez, ekosistema eta natura ulertzea eta errespetatzea.

Urmaelera etor daitezkeen intsektuez jabetuta, haientzako gustuko izan daitekeen bizileku bat jarri diegu. Jolastokian genituen enbor zulatuetako bat hartu eta urmaelaren ertz batean kokatu dugu. Baratzean intsektuen hotela baldin badago ere, urmaeletik gertu gustuko duen intsektuan eta gainontzekoak bertan gustura egongo direlakoan.

Imaz Bertsolaria eskola

2021-11-10

Altzoko urmaela eraikitzen

Gure urmaela bi egunetan eraiki genuen. Urriaren 1ean lan teknikoa egin zen eta HHko ikasleak gerturatu ziren, bertan, baso eskolako eremua dagoela aprobetxatuz. Urriaren 16ean bigarren zatia egin zen. Auzolanean egiteko asmoa izan genuen hasieratik, eta herri mailara zabaldu genuen. Beraz, ikasle, irakasle, guraso eta herritarrak bertaratu ziren egun horretan. Lehenbizi Iñaki Mezquitaren azalpenak jaso genituen kultur etxean odonatuei buruz, eta gero, oinez joan ginen guztiok eremuraino. Bertan, guztion artean eta Aranzadikoen gidaritzapean putzua bukatu genuen hamaiketako ederra eginez.

Donostiako Hezkuntza Fakultatea (EHU)

2021-11-02

Ingurumen Biografia

Lehen Hezkuntzako graduko lehenengo mailako ikasleekin burututako jarduera honen helburu nagusia Ingurumen Biografia bat egiten ikastea da, gizakion eta ingurumenaren arteko erlazioaz jabetu eta ikasleengan hausnarketa sustatuz. Eredu moduan Unesco Etxeak emandako eredua jarraitu da.

Helburuak 8 azpiataletan banatzen dira:

1. Pertsonen eta ingurumenaren arteko hartu-emanak ezagutzea.

2. Pertsonen eta ingurumenaren arteko hartu-emanak aztertzeko tresna desberdinak erabiltzen ikastea: ortofotoak horien artean.

3. Ingurumen biografia bat zer den, nola idazten den eta zertarako balio duen jakitea.

4. Ingurumen eraldaketan parte hartu duten faktoreak ezagutzea.

5. Ingurumenaren eraldaketa onarri hartuta hausnarketa sustatzea.

6. Ingurumenaren eraldaketak gizakiongan sortarazten dituen pentsamendu, sentimendu edota oraitzapenak azaleratzea.

7. Gizakion jarduerak ingurumenean dituen ondorioak ikustea.

8. Etorkizunari begira gizakion eta ingurumenaren arteko erlazioari buruzko gogoeta egitea.

Lehendabizi, talde osoari, Unesco Etxeak dituen Ingurumen Biografia desberdinak banatu zaizkie bikoteka azter ditzaten eremu moduan.

Ondoren, bi bikote elkartu eta bikotekide bakoitzak besteari helarazi dio irakurri duena. Biografia adibideak mundu osokoak dira.

Hirugarren atal batean, adibideak ikusi ondoren, Ingurumen Biografia bat zer den, zein atal dituen, nola idazten den eta zertarako balio duen ikusi dute ikasleek.

Laugarren pausoan, bikoteka, Gipuzkoako eremu bat aukeratuko dute. Horretarako Foru Aldundiak eskaintzen duen 1:5000 eskalan, webgunean sartu eta https://bms.gipuzkoa.eus/web5000/eu/ estekaren bitartez urte jakin bateko ortofotoa aukeratuz. Orrialdeak urte desberdinetako ortofotoak ikusteko aukera ematen du, ingurumen aldaketak deskribatu ahal izateko.

Bostgarren pausoan, nor elkarrizketatuko duten aukeratu, gogoan izanik pertsona heldua izan behar duela, elkarrizketa prestatu dute. Elkarrizketak, iraganari, orainari eta etorkizunari buruzko galderak izan behar ditu, adibidez: Azaldu ezazu zer itxura zuen zure herriak txikia zinenean, nola aldatu da? Noiz? Zergatik? Nola sentiarazten zaitu?

Azkenik, dokumentatutako aldaketek ekarritako ondorioen inguruan beraien iritzia eman behar dute. Bertan, bizi kalitateak jasandako hobekuntza eta kalteen inguruan hausnarketa eginez.

Jarraian, Gipuzkoako Kanpusean, ikasleek egindako urmaela kokatzen den lekuko bi ortoirudi txertatu dira: Bata, 1977-78 urtekoa eta bestea, 2019-koa. Ingurumen biografia dazteko Unesco Etxeak duen eredua txertatu da.

Donostiako Hezkuntza Fakultatea (EHU)

2021-05-07

Zer behar du igelak eta nork behar du igela?

Lehen Hezkuntzako graduko lehenengo mailako ikasleekin burututako jarduera honetan, anfibioen habitataren galeraren arazoari buruz hitz egin dugu ikasgelan eta ikasleak jakitun dira konponbidea bilatzen lagundu behar dela. Horretarako urmaela sortuko dugula erabaki dugu eta nolakoa izango den hasi gara imaginatzen...

Burutu dugun jarduerarekin helburu hauek ase nahi izan ditugu:

1. Urmaelaren ekosisteman bizi diren bizidunak ezagutzea.

2. Urmaelaren aldagai fisikoak identifikatzea.

3. Bizidunen arteko eta hauen eta haien ingurunearen arteko elkarrekintzak aurkitzea.

4. Urmael hipotetiko bat irudikatzea poster batean eta justifikatzea irudikatzen diren elementuen agerpena.

Informazioa aztertu baino lehen, ikasle talde bakoitzak urmael hipotetiko bat marrazten du taldekideen ideietan oinarrituta. Konturatzen gara informazio gehiago behar dugula gure posterrak osatzeko eta horregatik gertu ditugun urmaelak bisitatzera joatea erabakitzen dugu Aranzadiko Herpetologia saileko kideekin batera. Errotatxoko urmaelean ur-igel arrunta, uhandre marmolairea zein palmatua eta odonatuen larbak ikusten ditugu lehen aldiz! Azalpenak entzuten ditugu eta urmael baten kate trofikoa nolakoa izan daitekeen ulertzen hasten gara. Baina azalpenak ez ezik, igel asko batera korroka ari direla ere entzuten dugu!

Hurrengo klasean gure posterrak osatzen jarraitzen dugu. Baina informazio gehiago behar dugunez, Iñaki Mezkitak prstatu duen odonatuei buruzko erakusketa ikustera joaten gara eta berak azaltzen dizkigun burruntzi eta sorgin-orratzen sekretuak arretaz entzuten ditugu. Geratzen zaizkigun zalantzak liburuetan enta interneten bilatzen ditugu eta prest gaude gure posterrak osatzeko.

Urmaelari esker ekosistemei buruzko kontzeptu zientifiko orokorrak ezagutu ditugu eta horiek irakaslearekin errepasatu eta ondo definitu ditugu. Orain hobeto ulertzen ditugu apunteak!

Luzaro HLHI

2021-10-15

Itziarreko urmaela sortzen

Jardueraren helburua urmaelaren eraikinean parte hartzea izan zen, lan desberdinak eginez: harriak kenduz, lurra botaz, zuloa estaltzen… ikasleak ikaskuntza-esperientzia esanguratsuak sustatzeko.

Haur Hezkuntzakoekin eta Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailakoekin:

Horretarako, eskabadora joan zen egunean, ikasleak bertara hurbildu ziren makinak egiten zituen lanak ikustera. Ostiralean, berriro putzura hurbildu ziren eta lurra harri zorrotzez garbitu zituzten; hauek batira, kautxozko oihala zulatzen dutenak.

Aranzadi Zientzia Elkartea

2021-09-22

Eskoletako Urmaelen Sarea GIOren III. Sinposioan

Irailaren 10etik 12ra Plaiundin GIOren (Grupo Ibérico de Odonatología) III. Sinposioa gauzatu zen. Igandean (hilak 12) Sinposioari amaiera emango zion irteera burutu zen. Irteeran Plaiaundi Institutoko egin berri diren putzuak eta Irungo Baratze-Parkeko putzuak bisitatu zituzten sinposioko parte-hartzaileek. Ion Garinek bertan azaldu zizkien EUS Proiektuaren nondik norakoak. Proiektuaren helburu eta egitasmoak GIOko taldekideen oso gustukoak izan ziren. Ea hiru urte barru, IV. Sinposioa egiten denean, EUS Proiektuaren bitarteko emaitzak azaltzeko aukera dugun!

Errekabarri eskola

2021-06-13

Ihiak landatzen

Lehen hezkuntzako 2. mailako ikasleekin batera egin den jarduera. Helburu nagusiak ikasleak lankidetzan jardutea, ekosistemarekiko errespetu eta ezagutza garatzea, odonatuentzako ingurunea sortzen laguntzea eta urmaelaren inguruko ekosistema aberastea izan dira.

Errekabarri eskolako urmaela ikasturte honetan sortu da. Hori dela eta, oraindik landaredia oso ahula edo urria da uraren inguruan. Naturalizazio prozesua laguntzeko, ihiak landatzea erabaki da, batez ere, odonatuen bizi ziklorako lagungarriak izango direlako. Aranzadi Zientzia Elkartekoen aholkularitzapean, ur ertzean ihi hauek landatu dituzte ikasleek, eta hauek ardura ezberdinak hartu dituzte hau egiteko: ihiak landatzen ari ziren bitartean, beste batzuek argazkiak atera dituzte, gainontzekoak baratzean ari ziren bitartean.

Lardizabal eskola

2021-06-08

Urmaelaren musika eta begiak zorrotz urmaelean

Haur Hezkuntzako 5 urteko ikasleekin egin den jarduera. Helburu nagusiak, urmaeleko eremua gehiago ezagutzea (zer nolako landare eta bizidun dauden jabetzea), urmaeleko bizidunak errespetatzen ikastea eta urmaelak jasaten dituen aldaketez jabetzea izan dira.

Burutu den ekintzak bere osotasunean hiru zati ditu:

1. Urmaela marrazteko eskatu diegu beste inolako argibiderik gabe. Kontuan hartu behar da gure haurrak urmaela ezagutzen dutela, bertan jolastordua egiten baitute.

Errekabarri eskola

2021-05-24

Urmaelaren inguruan behatutakoaren erregistroa

Haur hezkuntzako 5 urteko ikasleekin aurrera eramaten ari garen jarduera da. Helburu nagusiak urmaela eta baratzaren inguruko izakien erregistroa egitea, behatutako espezieak identifikatzen saiatzea eta hauen ezagutza zabaltzea, eta gertuko errealitatea ezagutzea eta kontzientziazioa garatzea.

Jarduera hurrengoan datza: urmaelean zein baratzaren inguruan behatzen ditugun espezie zein gainerakoak behatu eta erregistratzeko modua asmatu nahaian gabiltza. Horregatik, urmaelera gerturatzean ikusitakoa edo arreta deitutako horren argazki bat jasoko dugu eta argazkirik ezean, informazio iturri ezberdinetatik behatutakoaren irudia aurkitu eta behaketak jasotzeko jarri dugun kortxoan kokatu dezakegu. Kortxo hau, ikasleek ezezik, familiek ere ikusgai dute eguneroko sarrera-irteeretan, urmaela eta gelen arteko bidean kokatu baitugu.

Donostiako Hezkuntza Fakultatea (EHU)

2021-05-14

Kutxatzen al dute etxean darabiltzagun produktuek?

Ur-dilistak, bertoko ekosistemakoak izan arren, anfibioentzat putzu bat sortzen dugunean arzo batean bihur daitezke, azkar eta asko ugaltzen baitira. Gure putzuan horrelakorik gertatzekotan, ur-dilista horiek bil ditzakegu sare batez eta ikasgelara eraman, haiekin hainbat jarduera interesgarri eraman baititzakegu aurrera.

Guk oraingo honetan burutu dugun jarduerarekin helburu hauek ase nahi izan ditugu:

• Landare urtarren beharrak aztertzea.

• Landareen ugalketa asexualaz jabetzea.

• Eskola mailako ikerketen pausuak ezagutzea: hipotesiak egitea, esperimentuak diseinatzea, emaitzak jasotzea eta ebidentzietan oinarritutako azalpenak ematea.

Etxean darabiltzagun higiene, osasun eta garbiketa produktuek ur gezako ekosistemen osasunean eraginik ote duten ebaluatzea.

Jarduera hau guk era oso irekian eraman dugu aurrera ikasgelan, hau da, ikasleek hartu dituzte erabaki gehienak eta beraiek planteatu dute ikerketa nola garatu. Edonola ere, era itxiago batean plantea daiteke (zehaztutako esperimentu gisa), edota haurren adinaren arabera moldatu.

Hasteko, inguruko hezegune (urmael, putzu…) batetik ur-dilistak hartu eta ikasgelara eraman ditugu. Ondoren, ikasleek, taldeka, etxean darabilgun higiene edo garbiketa produktu zein botika bat aukeratu dute: ontzi-garbigailua, gela, detergentea, lixiba, parazetamola, ibuprofenoa... Horien toxikotasuna edo ingurumenean (ur gezako ekosisteman) eduki dezaketen inpaktua ebaluatzeko, ur-dilistak potetan kokatu ditugu (guk Petri kutxetan jarri ditugu, baina jogurt potoetan ere egin daiteke), eta produktu ezberdinak gehitu (kontzentrazio ezberdinetan). Beti ere kutxa batean ur garbia mantendu dugu. Kutxa guztietan ur-dilista kopuru berdintsua jarri eta 7 egun itxaron ditugu. Horiek igaro ondoren, produktu horiek landareentzat kaltegarriak ote diren aztertu dugu. Horretarako, hurrengo aldagaietan jarri dugu arreta: hazkuntzaren moteltze edo etetea, pigmentu berdeen galera (klorosia), flotagarritasunaren murrizketa…

Ikasle zein irakasleak ohartu gara etxean darabilzkigun produktu ugari (hustubideetatik behera isurtzen ditugunak), ur gezetako ekosistemetako landareentzat kaltegarri direla; eta landareak izanik ekosistemetako sare ekologikoetako lehen mailako katebegi, kalte horiek ekosistema osora heda daitezkeela ondorioztatu dugu. Hemendik aurrera, produktu batzuen erabilpena murrizten ahaleginduko gara.

Errekabarri eskola

2021-05-04

Eskoletako Urmaelen Sarea txapa jarri

Urmaelera gerturatu dira ikasleak bertan bizidunen bat ikusteko gogoz. Mikaren bat etorri da freskatzera eta ur sakonean, izaki txiki txiki eta beltz batzuk dabiltza igeri. Zer ote dira? Badugu entretenimendua…

Gure eskolako urmaelaren berri emanez, Haur Hezkuntzako ikastalde batekin Eskoletako Urmaelen Sarearen txapa jarri dugu talde lanean, urmaelaren eremuko sarreran. Batek txapa jarri, besteak itsatsi, besteak eutsi…

Aimaiurko Haur eta Lehen Hezkuntza Eskola Publikoa

2021-03-25

Urmaelaren bizilekua

Haur hezkuntza eta lehen hezkuntzako ikasleekin aurrera atera den jarduera honen helburua, eskola inguruan egingo den urmaela sortzeko gune egokia bilatzea, ezagutzea, neurtzea... izan da. Horretarako, hurrengo prozedura jarraitu da:

1. Eskolako ikasle guztiekin urmaela egiteko hautatu den tokira joan eta planoak eskutartean dauzkagula, in situ, tokia kokatu, planoetan adierzten dena interpretatu, ulertu… da.

2. Lur partzelen ezaugarriei buruz hitz egin eta auzolurrez hipotesiak egin eta gero, Baztango Batzar Nagusiaren funtzio, ezaugarri eta prozeduraren nondik norakoez solas egin da.

3. In situ neurketak egin eta urmaelaren eta inguruko bazterrek hartuko duten eremua taxutu dira.

4. Urmaelaren ezaugarriez, balizko “biztanleez”, landareriaz hitz egin da, hipotesiak egin eta norberak bere proposamena marraztu du.

5. “Xapoketan” partidak aitzineko lanak jadanik akituta dituzten ikasleekin.

Orokieta Herri Eskola

2021-03-03

Baratza ikasgeLab proiektua

Adin ezberdinetako haur eta familiekin egin da jarduera, auzolan deialdia egin eta umeen eta familien laguntzaz, baratza eta urmaelaren inguruan txukunketak egin dira. Hainbat lanen artean, Eskoletako Urmaelen Sareko plaka jarri dute.

Lardizabal Herri Eskola

2021-02-23

Nor da nor?

LH 5. eta 6. mailako ikasleekin, animalien identifikazio eta ezagutza jarduera egin da.

5. mailan 16 ikasle eta 6. mailan 10 ikasle izanik, taldeetan banatu dira. Gauzak honela, ikasleen jakin-mina piztu eta horren inguruko animalien interesa sustatu da jarduera honekin.

Helburu nagusia:

• Urmael inguruko anfibioak eta narrastiak ezagutzea.

Eman diren pausuak honakoak dira:

1. Gela bakoitzeko ikasleak bost-seiko taldeetan banatu.

2. Olaldeko parkean zehar ezkutatuta zeuden animalia ezberdinen argazkiak aurkitu.

3. Talde bakoitzak animalia bat aukeratu eta informazioa bildu.

4. Taula bat bete informazioa eskuratu ostean.

5. Taldea osoa berriz bildu eta lortutako informazioaren inguruan hitz egin.

Herri Ametsa

2021-02-16

Nature walk

LH 5. mailako ikasleekin, EKI 5.2 English bigarren moduluaren aurkezpen jarduera egin da.

Modulua inguruan ditugun animalei ingurukoa izanik, urmaelean topa daitezkeen animalien bila egindako irteera da jardueraren muina.

Helburu nagusiak:

• Ingelesez, animaliei buruzko informazioa zuzentasunez eta autonomiaz ematea.

• Ingeleseko saioetan ingelesez egindako parte hartzeak handitzea.

• Animalien inguruko hiztegia sendotzea.

• Ingurune naturala ezagutu eta duen balioa aitortzen laguntzea.

Jarraitu den sekuentzia hurrengoa da:

1. Gelan aurre-prestaketa: Zer ikustea espero duzue? Nola deskribatuko zenuke ikusitakoa?

2. Taldeka (4-5), 20 minutuz urmaelan eta inguruan aurkitzen dituzten animalia guztiak zerrendatzea. Txapelketa modura proposa daiteke.

3. Gelan ikusitako animaliak aurkeztu eta deskribatu.

4. Karta formatuan ikus zitezkeen animalien argazkiekin osatutako argazki bilduma bat eman taldeko. Animaliak izendatu eta taldekatzen saiatu behar dira taldekatzeen arrazoiak emanez. Adibidez: uretan bizi diren animaliak, hegan egiten duten animaliak, lau hanka dituzten animaliak, etab.

Lardizabal

2021-01-21

Aranzadi Zientzia Elkartearekin urmaelaren dibulgazio saioa

Haur Hezkuntzako 5 urteko geletatik Lehen Hezkuntzako 6. mailararte.

Aranzadi Zientzia Elkarteko Ion Garin eta Iñaki Mezquitarekin saio bana egin zen: Ion Garinekin urmaelaren inguruko dibulgazio saio bat izan zuten ikasleek, herrian (eskola ondoan) dagoen Olalde parkeo urmaelean, eta, Iñaki Mezquitarekin odonatuen erakusketa ikusi zuten.

Bizilore Eskola

2020-12-15

Urmael sareko plaka lotzea

Lehendabiziko topaketetatik bueltan aurkezpentxo bat egin genien haurrei Urmaelen Sarearen inguruan. Interes handia zeukaten zertara jolan ginen jakiteko beraz bertan emandako materialak aurkeztu genizkien eta sarearen helburuak azaldu.

Egun horretan 5etik 9 urte bitartekoei Sareko txapa erakutsi genien eta jarduera aurkeztu. Denbora pila bat igaro da ordundik eta tarte bat hartzea kostatu zitzaigun arren abendu bukaeran kanpo espazioko denboran aukeran eman genien nahi zuenari txapa jartzeko. Sei haur animatu ziren eta hurrengoa egin genuen:

1. Txapa non jarri erabaki.

2. Materiala aztertu.

3. Aroztegian beharrezko erramintak hartu

4. Bakoitzak egingo zuen lana erabaki.

5. Zuloak egin eta txapa lotu.

Momentu horretako argazkirik ez dugun arren nola gelditu den ikusteko bidaltzen dizuet ondorengo argazkia.

IES Plaiaundi BHI

Neguko garbiketa

Batxillerreko 2. mailako ikasleek, gabonetako oporrak hartu baino lehen, urmaelean dauden landare helofitoen urteroko garbiketa egin dute.

IES Plaiaundi BHI

Eskoletako Urmael Sarearen txapa jartzen

Batxillerreko 2. mailako ikasleekin batera, EUS-en logoa duen plaka eskolako Jaizkibel urmaelean jarri dugu, inguruan bizi diren koipuen harridurarako.